Zu chungchangah hian kohhran mite hmalaknate fb leh chanchinbuahte hian kan tarlangin kan diriam fo mai a, mimal zalenna leh democracy ram kan nihna a lang thin e. Amaherawhchu, dik tak chuan zu in kan society a chhungkaw tamtak a tih chhiat nasat ziate han hmuh hian kan kohhran mite hian thahnem ngai takin an tih awm tak an tihna lai a awm a, a tive ngailo leh a tuartute tan chuan zu hi thil huatthlala awm tak tur chu a ni. Zu leh Kohhran hmalaknate han faksel teh chiam pawh ka tum lova, zu hi a hmang thiamlo ten thihna leh retheih nana an hman laiin a hmang tangkai thiam (an awm tak tak emaw!) tan chuan thil tangkai, tha leh tui tak niawm tak niin a lang.
Kan sawi tam tawh a, sawi teh duah pawh a ngaiin a lang lo, amaherawhchu, kum 20 dawn lai zu khapburna dan kan paltlang tawhnate leh khawvel leh mihring kalphungte leh hriatna (knowledge) han zir chian chuan a hnuaia thudik thenkhatte hi a hriat theih a ni.
1. Mihringte zingah hian zu in duh leh duhlo an awm thin. A duhlote zinga tam takte hi zu in chhin tawh a, sim tawhte pawh an ni fo.
2. Kan society zingah zu in duh an awm chhung chu zu hi a khap bo theihloh!
3. Zu hi dawrah emaw a bûra a awm mai mai hian lungtum aiin a sual biklo!
4. Zu khapburna dan hi misual, mi khawlo leh dan bawhchhe hrehlo miten an hlawkpui. (sum siamna remchang a nih avangin)
5. Heng zingahte hian kan ram hruaitute hi a hlawkpui ber pawl an ni awme! (Zu khap burna dan hi eng tihna mah a nilo tih hre reng chungin vote hmuh nan an hmang!)
6. Zu khap burna dan hnuaiah khan zu in thei (milian leh sawrkar officerte) leh in theilote (dan kengkawhtutena an man ngam tawk) an awm thin avangin hei hian kan society ah inthliar hranna duhawmlo tak a siam.
7. Zu khap burna dan kengkawh tur hian sorkar hnathawkte chu sawiloh kan tlawmngai pawl hruaitute, kohhran mite leh kohhran upate tak ngial pawhin an tlin lo! (an mimante atangin ngaihdamnan sum lak ching an tam!)
8. Hengte atang hian zu khapburna dan hi hmai phihna lek a nih zia a chiang a, kan society ah sualna chi thalo (moral corruption) tamtak a ti punlun zawk tih a hriattheih.
9. Zu in thinte zingah hian in thiam tak tak chu tlemte an ni.
10. Heti khawpa kan kohhran (100% Kristian kan inti a nilawmni kha?) in a huat a lantir chunga zu zawrh a la hlawk em em dan atang hian kohhran mite zinga puitling tam zawk hi zu in mi an ni tih a hriat.
11. Kan Pathian Lehkhabu Thianghlim zirtirna han thlir vang vang hian, zu in hi sual (sin) ah a chhiar tello! (a bawia tang lo tur chauhvin min fuih!)
12. Zu hi kan Pathian Lekhhabu Thianghlim in amite tih loh tawp tur atana a tarlan pawimawh tak takte aiin kan kohhran hian a haw filawr ber zawk. (sual dang aia zu huat filawr hi zirtirna diklo a ni thei em?)
13. Hetatang hian zu hi sual thenkhat, kristiantena kan inhnamhnawih loh tawp turte (sex, tualthah, rukruk etc. a tarlan) te nen a khaikhin chuan zu hi mihring ten kan paltlang leh puitlin hnan a, a duh in hmanthiam kan zir a, a duh lovin kan hnar tur atana a dah a ni berin a lang.
14. Mihringte zingah hian ‘thil’ ngawl vei (addict) awlsam bik leh biklo an awm. (A inthlah chhawn theih a ni lehnghal awm e!)
15. Zu hi damdawi atan a hman theih ang bawkin tur atan pawh a hman theih.
Heng ka rawn tarlan te hi ka ngaihdan leh hmuhdan mai mai an nilova, khawvel kalphung leh thil awmdan diktak ka hriatchhuah theih ang ang ka rawn tarlang mai a ni. Khawvelah hian zu in thiam tak tak hi an tamlo hle a, keini mizote ang bawk hian khawvel society zawng zawng hian an buaiphah em em vek a ni. Amaherawhchu, ram changkang zawkte chuan mimal zalenna leh duhthlanna hi in rahbeh sakchi a nihloh ziate hrechiangin an zahthiam em em mai a, mi tlemte in mi tamzawk duhthlanna rahbehsak an huat ang thovin, a tam zawkin a tlem zawk duh thlanna rahbehsak hi an haw tel ve ngam tlat a ni.
Conclusion :
Han tive tawp ila, thil a ‘nih’ danturte hi ka hreve zul thin a, han ‘nihtir’ mai hi chu a har thin. Amaherawhchu, ka chhia leh tha hriatna atanga zu chungchanga thil awm dantur niawm a langte chu hengte hi a ni.
1. A In duhte chuan a induh lote tana hnawksak lovin an in tur a ni.
2. A duhtutena dan hnuaia an duhzawng an hmuh theih nan zu dawr leh a inna hmun hi a awm ngei tur a ni.
3. Ram dan dinglai a nih ka ring a, zu hi ruihtheih thil a nih avangin zirna hmun leh Pathian biakna hmun hnaihah a awm tur a nilo.
4. Zu zawrhna leh inna hmunah kum tlinglo tena awlsam taka an inhnamhawih theihloh natura ruahmanna fel tak a awm ngei tur a ni.
5. Zu zawrh leh in a phal rual rual hian sorkar hian a hmansual a ngaimawhna lantir nan a hnathawkte zinga zu seh avanga hriselna kawnga harsatna tawk reng reng chu MR bill a phalsak tur a ni lo.
6. Zu zawrh hi sorkarin phalrai mahse, englai mahin zu ruih hi a phalrai tur a nilo.
7. Zu zawrh hi sorkarin phalrai mahse, kohhran hian engtikah mah a phalrai theilo!
8. Hemi avang, leh a chunga thil awmdan kan tarlan tawh atangte hian kan kohhran hian zu a do dan hi thlakin a in thinte/thiamlote zingah hian a tuan mai hi a tih theih awmchhun berin a lang. (Zu in thinte thawhlawm a hnar phal angem?)
9. Zu zawrh hi mimal tuemaw hlawkpui bikna (momopoly) a ni tur a ni lo.
10. Zu in thinte a phiarru emaw endawng duhloh emaw a nih chuan a zuartute hi kohhran hian a phiarru tur a nilo. (ram dan kalh a ni bawk)
11. Hengte atang hian mi puitling te chuan ‘thil awmdan tur’ tha leh fel kan hmu thei mai turah ka ngai a, a chhiartute leh kan kohhran te hi kan puitling tawk ange maw chu?
A tawp berah chuan zu hi kan ramah hian khawvel tawp thlengin a awm reng dawn a, mitin hian puitling taka mahni inchhung khura kan hnar emaw pawm thiam emaw a tul tih hi hriain kan tuleh fate theuh puitlinna kawng kan kawhhmuh hi a pawimawh ber a ni. Hetiang tithiam lo tena an tih thiam natur hian ngo emaw kohhran emaw kaltlanga kan inzirtir nasat hi thil dik kan tihtheih awmchhun chu a ni. Chutih lovah chuan zu hmanga sorkar leh sumdawng tena an hlawkpui rau rau dawn a nih chuan mipui tamzawk leh a in duh leh in duhlo tena kan tangkaipui tlan theih natur hian kan sorkar hian kan loneimite agriculture produce atanga zu tha tak siam leh zawrh pawh hi phal telin ruahmanna tha tak a siam ngei a pawimawh tak meuh a ni. Hengte hi thil tha tak, mihring kan nih chhunga kan thil tih theih chhun makmawh takzet zawk chu a ni berin a lang. Tin kan kohhran pawh hian sacrament atan aromatix mai mai leh ramdang atanga grape wine lachhuak tawh lovin, Isua min zirtir ang ngeia Champhai grape wine diktak hi hmang ve tawh se, zoram mipuite hi puitlinna kawngah hma nasa takin kan sawn anga a ropui leh zual ngawt ang!
- Comments
- Facebook Comments